بسیاری از اقتصاددانان بر این گمان‌اند که در پس اندیشه تمدن بزرگ نوعی استراتژی اقتصادی نهفته بود، که به نظریه «فشار بزرگ» شهرت دارد. بنابراین نظریه کشورهای جهان سوم گرفتار چنبر دور باطل فقرند.در این گونه کشورها، دولت باید در سطحی وسیع و همه جانبه به صنعتی کردن کشور همت کند.

مرحوم محسن نوربخش که در دولت اول هاشمی وزیر اقتصاد و دارایی بود، خاطر نشان کرد: «باید اعتراف کرد که در آن مقطع ما هیچگونه تئوری منسجم و مشخص حداقل در زمینه اقتصاد در ذهن نداشتیم اما به تدریج، در یک فرایند زمانی و بر اساس تجربه به سمت یک تئوری مشخص حرکت کردیم.»